پاسارگاد شیراز PASARGAD SHIRAZ
این مقاله در مورد مجموعۀ پاسارگاد شیراز ( PASARGAD SHIRAZ ) نوشته شده است. شهر شیراز از قدیمی ترین شهرهای جهان به حساب می آید و علاوه بر این قدمت از نظر فرهنگی نیز در ایران و جهان جایگاه ویژه ای دارد. آرامگاه کوروش در مجموعه ی پاسارگاد شیراز قرار دارد و با توجه به اینکه مقبرۀ کوروش در این مجموعه است، برای گردشگران، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.
مجموعۀ پاسارگاد در شهر شیراز یا بهتر بگویم در اطراف این شهر از جاذبه های توریستی شیراز محسوب می شود. این مجموعه در شهر پاسارگاد در فاصلۀ حدود 130 کیلومتری شهر شیراز واقع شده است.
در این مجموعه قسمت های مختلفی وجود دارد که شامل آرامگاه کوروش، کاروانسرای مظفری ، باغ شاهی ، کاخ بارعام ، کاخ اختصاصی ، کوشکها ، آبنماها ، آرامگاه کمبوجیه ، ویرانه های مسجد از قرن هفتم و یکسری بناها و قسمت های دیگر می باشد که کوشش شده در مورد تمامی آنها توضیحاتی داده شود.
آرامگاه کوروش :
در دشت مرغاب و در جنوب مجموعۀ پاسارگاد شیراز ، مقبره هفت طبقه وجود دارد که به اعتقاد بسیاری از باستان شناسان ، مقبره کوروش کبیر ، می باشد. البته که بر مبنای اعتقاداتی که در قرنهای پس از ورود اسلام به ایران شکل گرفته بود ، این بنا را آرامگاه مادر سلیمان نبی می دانسته اند ، اما اسناد گواهی میدهند که این بنا آرامگاه کوروش هخامنشی می باشد.
آرامگاه کوروش بنایی 7 طبقه است که شش طبقه اول آن سنگهایی است که بصورت پله کانی روی هم چیده شده و بدون استفاده از هیچ ملاتی ، با بستهای آهنی محکم شده اند و طبقۀ هفتم همان قسمت اصلی بنا ، یا ساختمان مقبره می باشد.
این بنا سنگ نوشته ای نیز دارد که به فانی بودن انسان و مرگ اشاره دارد. همین لوح از ویران شدن این بنا ، به دست اسکندر مقدونی ، پس از فتح ایران جلوگیری کرده است. و اما نکتۀ جالب در مورد بنای مقبرۀ کوروش این است که احتمالا این بنا نیز مانند سایر بناهای موجود در مجموعۀ پاسارگاد شیراز ، به دست خود او طراحی شده است. PASARGAD SHIRAZ
مجموعۀ پادشاهی :
در مجموعۀ پاسارگاد شیراز و در مرکز آن تعدادی کاخ و باغ بهمراه مقبرۀ کوروش وجود داشته است. به مجموعۀ این کاخها و باغات ، مجموعۀ پادشاهی گفته می شود . به مجموعۀ پادشاهی ، چهار باغ نیز گفته می شود.
کاخها در مجموعۀ پادشاهی ، عمدتا ، از سالنهایی ستوندار و سرسراهایی تشکیل می شده اند. ستونهای این کاخها ، دارای قاعدۀ ستون ، بدنه و سر ستون بوده اند که سر ستونها معمولا سنگ تراشه بوده اند.
ورودی ها در اطراف تالارهای کاخها عموما ، جرزهای سنگی بوده اند که اکثرا ، بر روی این جرزها ، حکاکی و تراشیده می شده و سنگ تراشه های زیبا ، بر طبق عظمت امپراتوری ، یا بر مبنای فرهنگ و آئین آن دوران بوده است.
کاخ اختصاصی :
در مجموعۀ پاسارگاد علاوه بر مقبرۀ کوروش ، تعدادی کاخ وجود دارد که یکی از آنها کاخ اختصاصی کوروش است که بعنوان اقامتگاه و منزل کوروش ، مخصوص اقامت و سکونت خود او بوده است. این کاخ بیشتر از 3100 مترمربع می باشد که برای ساخت آن از سنگهای مرمر، سنگهای آهکی و سنگهای ماسه ای استفاده شده است.
ساختمان کاخ اختصاصی ، از تالار مرکزی و ایوانهای شرقی و غربی تشکیل شده بوده که در هریک از ورودی ها و درگاهها تصاویر و حکاکی هایی بر روی سنگ وجود داشته است. تصاویری از شاه بر روی این سنگها حکاکی شده است که جزو نمونه های بجا مانده از دوران هخامنشی و هزاره های پیش از میلاد می باشد. PASARGAD SHIRAZ
در قسمت جنوبی کاخ دیواره ای سنگی وجود دارد که علاوه بر اینکه از آن برای استحکام بنا استفاده شده، سنگ نوشته ای نیز بر روی آن وجود دارد که به سه زبان فارسی باستانی ، عیلامی و بابلی ، شاه خود را معرفی می کند، من کوروش شاه هخامنشی هستم . مورد دیگر اینکه، از این کاخ ، از ایوان شرقی ، باغ شاهی قابل مشاهده بوده است و سکویی نیز به همین منظور در آن قسمت وجود داشته است.
کاخ بارعام :
از دیگر کاخهایی که در مجموعۀ پاسارگاد شیراز وجود دارد، کاخ بار عام نام دارد که مرکز دیدارهای مردمی و ملاقاتهای پادشاه با دیدارکنندگان و سفرا و مقامات مناطقی که تحت سیطره حکومت هخامنشی قرار داشته اند ، بوده است. این کاخ اولین جایی است که برای حقوق بشر و احترام و انسانیت و انسان دوستی ، در تمام دورانها و حاکمان پیش از خود تلاشهایی شده است.
قسمت اصلی کاخ بارعام ، از یک تالار مرکزی اصلی تشکیل شده که دارای 8 ستون است و بیشتر از 700 متر وسعت دارد. در چهار طرف این قسمت اصلی ، چهار ایوان و 2 اتاق وجود دارد. تالار اصلی با سقف و ستونهای بلندتر از چهار ایوان ساخته شده است.
این تالار اصلی از طریق چهار ورودی به ایوان مرتبط شده است. ایوان شمالغربی با شانزده ستون ، ایوان شمالشرقی با 48 ستون ، ایوان جنوبشرقی با شانزده ستون و در نهایت، ایوان جنوبغربی با 28 ستون ساخته شده اند.
در ورودی هریک از این ایوانها ، درگاههایی وجود دارد که نقشهای هریک، متفاوت از دیگری ساخته شده است. شاید بتوان این کاخ را بعنوان نخستین مرکز سازمان ملل در جهان نام برد.
کاخ دروازه :
از دیگر قسمتهای مجموعۀ پاساردگاد شیراز می توان به کاخ دروازه اشاره کرد. این کاخ با وسعتی بالغ بر 700 مترمربع، دارای یک تالار هشت ستونه است که از ظواهر و زیرستونهای آ مشخص است این ستونها بسیار قطور و بلند بوده اند.
این قسمت ، توسط چهار درب در چهار جهت با قسمت های دیگر مرتبط می شده است و تقریبا همگی از بین رفته اند. تنها سنگ نگاره ای که از مجموعۀ پاسارگاد ، تقریبا سالم مانده است، سنگی مربوط به ورودی شمالی این کاخ است که نقش انسانی با چهار بال و در حال دعا و نیایش ، نقش شده است.
کاخ دروازه ، در قسمت شرقی مجموعۀ پاسارگاد، بعنوان دروازۀ ورودی این مجموعه محسوب می شده است و شباهت بسیاری به کاخ دروازۀ ملتها در تخت جمشید شیراز دارد. PASARGAD SHIRAZ
سنگ نگاره انسان بالدار :
یکی از مهمترین سنگ نگاره هایی که در مجموعۀ پاسارگاد شیراز سالم مانده است می توان به سنگ نگاره انسان بالدار اشاره کرد. البته با گذشت زمان ، بخشهایی از آن از بین رفته است. نقش مردی با تاج و با چهار بال و با نگاهی به سمت مرکز کاخ از مشخصات این سنگ نگاره می باشد.
تصویر این انسان با ریش کسی است که گویی در حال نیایش می باشد. صورت این نگاره ، نیم رخ است و گویی سلام می دهد یا به دعا نشسته است. باید بدانید که عده ای از مورخان و مفسران، این نگاره را تصویر ذوالقرنین دانسته اند.
به نظر و عقیدۀ آنها ذوالقرنین همان کوروش کبیر بوده. اما باز این موضوع هیچگاه به قطعیت بیان نشده است و ممکن است اشتباه بوده باشد. در هر صورت مقبرۀ کوروش جزو اصلی ترین قسمتها در پاسارگاد می باشد.
کاروانسرای مظفری :
در میانۀ سدۀ هشتم هجری ، کاروانسرایی توسط شاه شجاع مظفری با حدود 210 مترمربع مساحت ، و با استفاده از سنگهای بجا مانده از ویرانه های کاخ ، ساخته شد که کاروانسرای مظفری شهرت یافته است. PASARGAD SHIRAZ
برج سنگی یا مقبره کمبوجیه :
دیواره ای چهارده متری که در مورد آن و کاربری آن نظرات مختلفی داده شده است. عده ای آنرا مقبره کمبوجیه ، جانشین کوروش بزرگ می دانند، عده ای آنرا آتشگاه و محل عبادت با کارکردی آئینی و عده ای نیز آنرا محل نگهداری گنجها و اسناد مهم سلسله هخامنشی می پندارند.
کمبوجیه پس از مرگش در سوریه ، توسط داریوش ، به پاسارگاد شیراز آورده شده و طبق سنگ نوشته ای که در این بنا وجود دارد ، در آن دفن شده است. البته باید بدانید که در دوران اسلامی این بنا بعنوان زندان سلیمان معرفی می شده است.
اما چیزی که در مورد این بنا مهم است معماری بی نظیر آن است. گرچه امروزه تنها دیواره ای از آن باقی مانده است، اما نوع معماری ، سنگهای بکار رفته در آن و طراحی آن بسیار جالب توجه است. در مجموعۀ نقش رستم نیز ، بنایی به نام کعبه زرتشت با همین طراحی وجود دارد.
مقبره کوروش و مقبرۀ کمبوجیه دو مقبرۀ اصلی در مجموعۀ پاسارگاد شیراز می باشند.
محوطه مقدس :
در فاصلۀ هزار متر آنطرف تر از مجموعه پاسارگاد شیراز ، در ضلع شمالغربی آن ، بعد از تپه های سنگی و مشرف به دشتی وسیع ، دو سکوی سنگی ساخته شده است. این دو سکو که یکی از آنها دارای پلکان است، در زمان داریوش و بعنوان آتشدان برای مراسمان آئینی ساخته شده اند.
در فاصلۀ صد متری از این دو سکو در سمت مغرب نیز ، ساختمانی بوده که امروزه گرچه بجز تلی از سنگ و خشت چیزی از آن نمانده ، اما سازه ای بوده در 5 طبقه که برای همین مراسمات مذهبی استفاده می شده است.
در گذشته در کنار همین کاروانسرایک قبرستان بوده که تا چند دهه پیش ، نیز مورد استفاده بوده است. نکتۀ تاسف بار این است که از سنگهای بجا مانده از بنای همین کاروانسرا ، بعنوان سنگ مزار استفاده می شده است.
در هر صورت این بنا بعد ها به مجموعه پاسارگاد شیراز اضافه شده است و امروزه نیز بقایای آن وجود داشته و خود بعنوان یک اثر معماری کهن شناخته می شود.
سایر قسمت ها :
از دیگر قسمتهای مجموعۀ پاسارگاد شیراز می توان به تل تخت ، مسجد پاسارگاد ، تنگ بلاغی ، پل ، آبنمای باغ شاهی اشاره کرد. PASARGAD SHIRAZ
شما می توانید برای اطلاعات بیشتر در مورد هتل های شیراز و هتل های ایران و سایر جاذبه های توریستی ایران و کسب اطلاعات در مورد پاسارگاد شیراز و مقبرۀ کوروش ، همچنین رزرو خدمات گردشگری از جمله خرید تورهای داخلی ، با همکاران ما در آژانس مسافرتی سیارک شهزاد پارسی با شماره های 33 و ۲۶۷۱۲۷۳۱ تماس بگیرید.
